Η Σχοινούσα βρίσκεται στη μέση του Αιγαίου Πελάγους, στο σύμπλεγμα των Μικρών Κυκλάδων και νότια της Νάξου. Ένα μικρό αλλά πανέμορφο κυκλαδίτικο νησί, με μοναδικά φυσικά τοπία, απλό και αυθεντικό, με μια απόκοσμη ηρεμία, αλλά παράλληλα γεμάτο ζωντάνια τους θερινούς μήνες. Ένας παράδεισος σε μέγεθος τσέπης.
Από την πρώτη στιγμή κερδίζει όσους την επισκέπτονται, με τις πανέμορφες καταγάλανες παραλίες της, τα μαγευτικά της ηλιοβασιλέματα και τη ζεστασιά των ανθρώπων της. Είναι ιδανικός προορισμός για κάποιον που αποζητά χαλαρές και ξεκούραστες διακοπές.
Εικάζεται ότι χρωστά το όνομά της στο θαμνώδες φυτό «σχοίνο», που ευδοκιμεί στα εδάφη της. Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή που υποστηρίζει ότι πήρε το όνομά της από τον Ενετό άρχοντα Σχινόζα.
Οι κύριοι οικισμοί της είναι η Χώρα και η Μεσσαριά.
Η Χώρα της Σχοινούσας ή Παναγιά είναι χτισμένη σε ύψωμα, προσφέροντας εξαιρετική θέα στο Αιγαίο. Απέχει μόλις 1 χλμ. από το λιμάνι. Είναι μια από τις μικρότερες αλλά ιδιαίτερα ατμοσφαιρικές χώρες των Κυκλάδων, με τα χαρακτηριστικά λιθόστρωτα σοκάκια, την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική και τα πνιγμένα στους βασιλικούς και τις βουκαμβίλιες, ασβεστωμένα σπίτια.
Τα παλαιότερα χρόνια το νησί είχε υποστεί πολλές καταστροφές από πειρατικές επιδρομές και γιαυτό οι κάτοικοι την έχτισαν σε ύψωμα, για να έχουν ορατότητα προς τη θάλασσα. Πήρε το όνομα «Παναγιά» από την εκκλησία της Παναγίας της Ακαθής, με την περίφημη εικόνα, μια από τις λίγες εικόνες που ο Χριστός αντί να τον κρατά αγκαλιά η Παναγία, στέκεται όρθιος μπροστά της, Ακάθιστος.
Η Μεσαριά βρίσκεται στη βορεινή πλευρά του νησιού και απέχει 1.5 χλμ. από τη Χώρα. Περιτριγυρίζεται από μπαξέδες και αμπελάκια, και έχει τη μικρή εκκλησία της Ευαγγελίστριας, η οποία είναι χτισμένη πάνω σε βράχο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι μύλοι της Μεσαριάς.
Το λιμάνι του νησιού, το Μερσίνι, βρίσκεται στη δυτική πλευρά. Είναι απάνεμο και αποτελεί ένα από τα ασφαλέστερα καταφύγια μικρών σκαφών σε ολόκληρο το Αιγαίο. Εκτός από τον κύριο δρόμο, υπάρχει και ένα πέτρινο καλντερίμι, που συνδέει τη Χώρα (Παναγιά) με το Μερσίνι. Στη διαδρομή αυτή βρίσκεται μια μικρή σπηλιά ανάμεσα σε ψηλά βράχια: η σπηλιά του Μανιάτη ή Πειρατή. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ένας πειρατής από τη Μάνη μπήκε στην εκκλησία της Παναγιάς της Ακαθής για να ληστέψει. Οση ώρα έκλεβε ένιωθε την εικόνα της Παναγίας να τον κοιτάει και νευριασμένος τη σημάδεψε και την πυροβόλησε. Στο δρόμο όμως προς το καράβι, κοντά στη σπηλιά, γλίστρησε και σκοτώθηκε. Οι ντόπιοι τον έκαψαν και έτσι μαύρισε η σπηλιά. Ενδιαφέρον έχει ένα μικρό ενετικό κάστρο, που υψώνεται πάνω από την παραλία της Φοντάνας, στην νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, με εξαιρετική θέα, που κατά πάσα πιθανότητα χτίστηκε τον 15ο αι. για να προστατέψει τους κατοίκους από τους πειρατές. Σώζονται μερικά μόνο τμήματά του.